Verslag VPSG Symposium: Werken aan weerbaarheid – naar een toekomst zonder seksueel geweld

Er is veel aandacht in de media en ook in de kerken voor grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer.
Over geweld achter de voordeur wordt vooral gezwegen. Dat moet anders!
Het verlangen binnen de oecumenische vrouwenbeweging om een deskundig luisterend oor te kunnen bieden aan mensen met ervaring van seksueel geweld leidde er ooit toe dat Stichting VPSG is opgericht en nu al 38 jaar functioneert, meegroeiend met vragen en inzichten. Naast ondersteuning dragen de medewerksters ook bij aan bewustwording en ontdekken van nieuw perspectief.

Geweld in de vroege kindertijd werkt vaak langdurig en ernstig ontwrichtend en blijft lang verborgen als een familiegeheim. Hoe kun je het bespreekbaar maken en hoe werken aan meer weerbaarheid bij kinderen en jongeren? Rond die vragen organiseerde de VPSG op 31 mei 2023 een symposium. Met als stip op de horizon het visioen van een trauma-sensitieve samenleving en een toekomst zonder seksueel geweld.

Gedragsspecialist en schrijver Anton Horeweg gaf een praktische presentatie over hoe je met kinderen op de basis- en de middelbare school over dit lastige thema in gesprek zou kunnen gaan.
Met uitleg over hoe trauma werkt en tips hoe je als kind, of zo nodig later, een eigen kompas kunt ontwikkelen rond je integriteit, hoe je vertrouwen oefent én nee leert zeggen.

Theologe Marie Hansen-Couturier, vertelde vanuit haar onderzoek naar de rol die het lijf speelt na het ervaren van trauma. Veel trauma wordt in ons lichaam opgeslagen. Zij wil onderzoeken hoe hedendaagse theologie de lijflijke ervaringen na seksueel misbruik kan duiden. Ze participeerde voor haar onderzoek in een project over Godsbeelden en dans van de VPSG. De lijfelijkheid van trauma brengt ze o.a. in verband met het lijden van Jezus. Met als voorbeeld dat de littekens van zijn kruisiging nog altijd zichtbaar waren, volgens de verschijningsverhalen van Jezus na zijn dood. Zoals wanneer iemand iets vreselijks overkomt haar lijf daar de sporen van onthoudt.

De deelnemende gasten waren afkomstig uit de oecumenische vrouw en geloofbeweging, kerken en het onderwijs, ze waren ervaringsdeskundig of/en werkzaam in hulpverlening. In verschillende workshops met aandacht voor de mens en haar/zijn lijf (er deden ook mannen mee), konden ze elkaar tot weerbaarheid zingen, of hun eigen en andervrouws masker-na-seksueel-misbruik verkennen. Via vertelling en poëzie nam een ervaringsdeskundige deelnemers mee in de psychische gevolgen van seksueel misbruik. Het kinderboek Lise werd een opstap voor gesprek over de rol van godsbeelden met schrijfster Flore. De meer recente aandacht voor de mogelijkheden van posttraumatische groei na seksueel geweld opende nieuwe perspectieven.

Het symposium werd afgesloten met een viering waarin veerkracht centraal stond. Met een overdenking door Inger van Nes en een kaarsenritueel begeleid door Gezien van der Leest. Aan het einde ging een mandje vogelveren rond, om elkaar met een kleine of grote veer te herinneren aan de veerkracht die ieder mens bezit: ondanks of juist dankzij de trauma’s die we oplopen.

Met hartelijke woorden werd afscheid genomen van de bestuursvoorzitter van de VPSG, Fieke Klaver. Zij heeft ruim 10 jaar veel betekend als voorzitster en klankbord, netwerker en fondsenwerfster en zo nodig invalkracht. Het thema van de middag was haar op het lijf geschreven: “Ik ben blij met het thema van vandaag. Het gaf de afgelopen tijd een mooie insteek in gesprekken met mensen in het onderwijs, de sport- en danswereld en natuurlijk ook de kerk, die ik zo tegenkom. En ik merkte dat het bij gesprekspartners direct aan de oppervlakte lag: pijn en spijt om gebrek aan vaardigheden en durf om vervelende situaties te benoemen. En hoe zo’n gesprekje nieuwe draadjes van verbondenheid spon en veerkracht genereerde.
‘Veerkracht’ is een woord dat al lang met me meegaat, een zoekontwerp: van stugge metalen veren tot donsveertjes, kracht en kwetsbaarheid bij elkaar.
Pas in de voorbereiding van vandaag viel het me op dat er maar één letter verschil is tussen veerkracht en verkracht.. .. au!!
Daar ligt meteen het spanningsveld waarin de VPSG aanwezig wil zijn. En blijven.
..in het profetische perspectief van dat het anders kan en moet! Als metselaars die hier en nu stenen leggen, in het geloof dat ze aan de kathedraal van de toekomst bouwen..”

Tekst: Inger van Nes en Fieke Klaver

Archieven