Van maandverband bij de profeet Jesaja tot celibaat in de 21e eeuw

Op 1 oktober promoveert Marian Geurtsen in Tilburg op het onderzoek Rein van ziel en lichaam. Vroegchristelijke discussies over procreatieve onreinheid van vrouwen en mannen en hun participatie in de liturgie. In haar onderzoek richt zij zich op de ontwikkeling van het begrip ‘reinheid’ in het christelijk denken.

‘Reinheid’ komt tot op de dag van vandaag niet alleen naar boven in discussies over seksuele ethiek in christelijk perspectief. Het speelt ook een rol als het gaat om deelname van vrouwen aan de liturgie tijdens de menstruatie en in de kraamperiode na de bevalling. Discussies hierover hebben hun oorsprong in het vroege christendom. Geurtsen heeft teksten uit die periode onderzocht: de Syrische Didaskalia Apostolorum en het werk van Origenes en Dionysius van Alexandrië uit de derde eeuw.

Haar studie werpt licht op de transformatie van het begrip reinheid in de vroege kerk, die complexer blijkt dan een verschuiving van rituele reinheid naar ethische reinheid. Het onderzoek betreft een analyse van het theologisch discours rondom reinheid en vruchtbaarheid van mannen en vrouwen en de implicaties daarvan voor hun participatie in de liturgie. Via de vroegchristelijke interpretaties van Leviticus en van de ontmoeting van Jezus met de bloedvloeiende vrouw (Marcus 5, 25-34) brengt Geurtsen de doorwerking van de oudtestamentische reinheidswetten rondom seksualiteit en vruchtbaarheid in kaart. De opkomst van het seksueel ascetisme (zoals leven in celibaat) speelt een sleutelrol bij de toe-eigening van het reinheidsdenken in het christelijke theologie.

Het proefschrift verschijnt op 1 oktober in de serie Netherlands Studies of Ritual and Liturgy, 290 p.,  ISBN: 978-94-6375-538-2, €21,00.

Marian Geurtsen studeerde theologie, liturgiewetenschap en genderstudies. Zij was promovenda aan de Tilburg School of Catholic Theology. Eerder schreef zij Zalig gebakken. Verhalen, recepten en tradities bij de heiligenkalender van Driekoningen tot Sinterklaas (Uitgeverij Abdij van Berne, 2015) en Een bijzondere liefde. Als je partner transgender is (Uitgeverij Van Brug, 2016).

Archieven