Tegendraads lezend het publiek debat analyseren – Mariecke van den Berg
Workshop
Zorg om de verharding van de samenleving: religie, gender en (homo)seksualiteit in het publieke debat
Na ‘Keulen’, de grootschalige aanranding en beroving van vrouwen met Oud & Nieuw 2015-2016, laaide er in Duitsland en zeker ook in Nederland een debat op over vluchtelingen, Islam, mannelijkheid, integratie en emancipatie. Uit feministische hoek bleef het, zo vonden sommigen, oorverdovend stil. Dat is niet zo verwonderlijk, want het is als feminist vaak ongelofelijk moeilijk om je tot dit soort debatten te verhouden. Debatten over religie, gender, (homo)seksualiteit en etniciteit zijn vaak zeer gepolariseerd, niet alleen wanneer het over Islam gaat, maar ook wanneer christendom onderwerp van gesprek is (de “weigerambtenaar”, uitspraken van de Paus, de uitsluiting van vrouwen in de SGP, etc.). Er sluipt in deze debatten al snel een versimpeling van de werkelijkheid, zeker wanneer het religie betreft. De vermeende vrouw- en LHBT-onvriendelijkheid van religie wordt afgezet tegen wat velen als kernwaarden van de westerse samenleving beschouwen: vrijheid en autonomie. Veel feministes willen afstand nemen van simplistische opvattingen over islam en christendom, maar willen ook instaan voor de rechten en de emancipatie van vrouwen en seksuele minderheden. In deze workshop bespreken we enkele ‘tools’ die behulpzaam kunnen zijn bij het ontrafelen van debatten over religie, gender, (homo)seksualiteit en etniciteit. Belangrijk daarbij zijn strategieën om ‘tegendraads te lezen’ en op zoek te gaan naar de emotionele (“affectieve”) lading van termen. We oefenen met deze tools door een of meerdere debatten samen te analyseren.
Mariecke van den Berg
Mariecke van den Berg (1983) studeerde theologie (BA) en gender studies (RMA) aan de Universiteit Utrecht. Ze promoveerde in 2014 aan de Universiteit Twente op een onderzoek naar mantelzorg en etniciteit. Aan de Vrije Universiteit Amsterdam deed ze als postdoc onderzoek naar publieke debatten over religie en homoseksualiteit. Ze werkt nu als wetenschappelijk onderzoeker bij Kenniscentrum Atria, waar ze onderzoek doet naar de beeldvorming van transgender personen in de media. Daarnaast is ze secretaris bij NOSTER (Nederlandse Onderzoekschool voor Theologie en Religiewetenschap).